İş yerindeki uzun süreli stresin kişiler üzerindeki
yansımaları farklı şekillerde olabiliyor. Bu belirtilerden bazılarını sayacak
olursak bunlar;
Kendine güvensizlik, uyku bozukluğu, gelecek
kaygısı, performansın düşmesi, hatalı iş çıkarma oranlarında artış, dayanışmaların
azalması, rekabetin artması, iş arkadaşlarına tahammülsüzlük ve ilişkilerin
bozulması, yetersizlik duyguları, devamsızlığın artması… olarak devam eder.
Fazla iş yükü kişinin ruh sağlığını ve çalışma
üzerindeki etkileri
Günümüz iş hayatında, sadece Türkiye’de değil bütün
dünyada, ekonomik koşulların ağırlaşması, rekabet şartlarının artması sonucu
çalışanlardan beklentiler yükseliyor. İş yaparken yaşanan zaman baskısı, hata
yapma korkusu, güvenliğin az olması stresi arttırır. Çalışma saatleri, vardiya
usulü çalışma, fiziksel tehlike varlığı, sorumluluk fazlalığı, işsizlik korkusu
gibi birçok neden insanları gerilim içinde tutar. Aşırı çalışma altındaki
insanlarda acil ve beklenmedik durumlarda karar verme kapasiteleri azalabiliyor.
İşverenler zaman zaman en az insan kaynağı ile
işlerini sürdürmeye çalışabilir, bu da aynı işin var olan çalışanların aşırı
çalışması ile sağlanacağı anlamına gelir.
Bu durumun sonucunda da aşırı çalışmaya bağlı olarak, başta tükenme
olmak üzere birçok ruhsal bozukluk ortaya çıkar.
Stres kaynaklarının içinde en önemlisinin aşırı iş
yükü olduğunu görüyoruz. İş yerinde rol çatışmaların varlığı, çoğul roller
üstlenme ve rol belirsizliği de diğer önemli stres kaynaklarıdır.
Stresten kurtulma yolları nelerdir?
• “Hayır!” demeyi öğrenin. Ekstra projelere,
istemediğiniz sosyal aktivitelere ve zamanınız olmayan davetlere hayır demek
huzurlu bir yaşama kavuşmanız için önemli bir adımdır. Bunun için pratik
yapmanız, kendinize saygı duymanız ve herkesin zaman zaman sakinleşebileceği
yalnız kalabileceği, sessiz bir ortama ihtiyacı olduğuna inanmanız gerekir.
• İhtiyaçlarınızı tercihlere dönüştürün. Temel
ihtiyaçlarımız yemek, su ve kendimizi ısıtmaktan ibarettir. Geriye kalan her
şey tercihtir. Dolayısıyla yaşamdaki tercihlere aşırı derecede bağlanmayın.
• Endişeli ve kuruntulu olmayan insanlarla arkadaş
olun. Hiçbir şey karamsar bir insanın duygularının bulaşıcı olması kadar etkili
değildir. Kısa bir süre içinde siz de onun gibi olabilirsiniz.
• Eğer işiniz uzun süre oturmanızı gerektiriyorsa
arada bir ayağa kalkıp vücudunuzu esnetin.
• Uykunuzu alın. Erken yatma alışkanlığı edinin.
• Kaos içinde düzen yaratın. Evinizi ve işinizi
öyle bir şekilde organize edin ki, neyin nerde olduğunu bilin. Eşyalarınızı
yerlerine koymayı alışkanlık haline getirin böylece bir şeyleri kaybetmenin
stresinden korunmuş olursunuz.
• Düşüncelerinizi ve duygularınızı bir günlüğe ya
da bir kâğıt parçası üzerine yazmak (istersiniz sonra atabilirsiniz) olayları
daha net olarak görmenizde yardımcı olabilir.
• Rahatlamaya ihtiyacınız olduğunda, burnunuzdan
derin bir nefes alırken sekize kadar sayın. Sonra içerdeki havayı çok yavaş bir
şekilde dışarıya verirken 16’ya kadar sayın. Dikkatinizi nefesinizin sesine
verin ve gerginliğinizin azalmasını hissedin. Bu egzersizi 10 defa tekrarlayın.
• Stres yaratacak olaylara karşı kendinizi
hazırlayın. Örneğin topluluk içinde konuşmadan önce, yapacağınız her davranışı
ve karşılaşabileceğiniz her tepkiyi kafanızın içinde yaşamaya çalışın.
• Gereksiz stresten kurtulmanın bir yolu da içinde
yaşadığınız çevreyi ihtiyaçlarınıza ve arzunuza göre seçmektir (İşiniz, eviniz,
eğlence yeriniz vb). Eğer masa işinden nefret ediyorsanız bütün gün masa
başında oturmanızı gerektirecek bir iş teklifini kabul etmeyin. Kendinizi
tanıyın.
• Her gün gerçekten zevk aldığınız bir şey yapın.
• Görünümünüzü iyileştirecek değişiklikler yapın.
Güzel görünmek kendinizi daha iyi hissetmenizi sağlar.
• Gününüzü gerçekçi olarak planlayın. Bir
randevudan diğerine koşmayın, kendinize randevular arasında nefes almak için
boşluk bırakın.
• Daha esnek olun. Bazı işler mükemmel olmasa da
olur.
• Kendi kendinize yönelik negatif konuşmalardan
kaçının: “Bunu yapmak için çok yaşlıyım. . .” “Bunu giymek için çok şişmanım. .
.” gibi.
• Bir seferde bir iş yapın. Eğer bir proje ile
meşgul iseniz sadece projeye konsantre olun ve yapmanız gereken diğer işleri
unutun.
• Kendinize her gün yalnız kalabileceğiniz,
sessizlik içinde dinlenebileceğiniz ve sakince düşünebileceğiniz bir zaman
yaratın.
• Eğer istemediğiniz bir iş yapmanız gerekiyorsa,
günün erken saatlerinde bitirmeye ve kurtulmaya çalışın. Böylece günün geri
kalanını endişe ve huzursuzluk içinde geçirmekten kurtulmuş olursunuz.
• İşleri diğer insanlara yeteneklerine göre
dağıtın.
• Öğle yemeği için ara vermeyi asla unutmayın.
Masanızdan ya da çalıştığınız alandan hem bedensel hem de zihinsel olarak
uzaklaşmak için kendinize zaman yaratın.
• İnsanlara ve olaylara karşı affedici olun. İçinde
yaşadığımız dünyanın mükemmel olmadığı gerçeğini kabul edin.
• Dünyaya karşı pozitif bakış açısı ile yaklaşın.